Archives de la parole edo Mintzoaren artxiboak
1911n, Ferdinand Brunot (1860-1938) hizkuntzalari eta filologo frantsesak Mintzoaren artxiboen saila estreinatu zuen Sorbonako unibertsitatean. Soinu-artxiboen horien sortzea erabakigarria izan zen hizkuntzen eta ahozkotasunaren historian. Izan ere, lehen aldiz Frantzian, hizkuntzalariak lurralde nazionalean mintzatzen ziren hizkuntzen aberastasunaz eta hauen aztertzeko eta kontserbatzeko aztarna « bizi » baten beharraz ohartu ziren.
Hala, Émile Pathé (1860-1937) Pathé Makina Hiztunen Elkarteko adar fonografikoaren arduradunaren laguntzarekin, Ferdinand Brunot-ek frantses hiztun ezagun edo anonimo askoren ahotsen grabatzeari ekin zion, eta Frantziako egiazko atlas linguistiko fonografikoa osatu zuen.
Jatorrizko grabazio horiek artatsuki gordeak dira Frantziako Liburutegi Nagusiko ikus-entzunezko eremuan, eta, numerizazio-kanpainei esker, gaur egun iraganetik zuzenean iritsitako lekukotasunak entzun daitezke.
Ferdinand Brunot adar akustiko batekin, Pathé teknikari batek lagundurik. Iturria: Cairn.info
Mintzoaren artxiboa osatzen duten 1.300 soinu-grabazioen artean, batek bereziki gure arreta atxiki du: jatorriz Ispasterrekoa (Bizkaia) zen gazte batek sorterrira egin zuen bidaiaren kontakizuna, hiru hizkuntzetan.
Le 14 juin 1927
Mr Acordagoicoechea (Juan)
a improvisé un récit en basque espagnol.
Il l’a ensuite résumé en espagnol et en français.
1927ko ekainaren 14an
Acordagoicoechea (Juan) jaunak
kontakizun bat inprobisatu du Espainiako euskaran.
Gaztelaniaz eta frantsesez laburbildu du ondotik.

Hizlaria: Juan Acordagoicoechea

Entzuten dugun botza Juan Acordagoicoechearena da. Grabaketari juntatua den ezaugarri fitxan agertzen diren argibideen arabera, badakigu hogeita bi urteko gizona Ispasterren sortu eta berriki iritsia zela Parisera. Bizkaian iragan zituen oporrak kontatzen ditu diskoan, euskaraz lehenik, gazteleraz eta frantsesez ondotik. Azken hauek laburpenak dira baina jatorrizko bertsioari begira, edukia doi bat aldatu duela ohartzen gira.
Entzun:
A aldea: Kontakizuna Espainiako euskaran [inprobisatua]
B aldea: Kontakizun beraren laburpena gaztelaniaz eta frantsesez
Enregistré
Nom Acordagoicoechea
Prénom Juan
Sexe masculin
Âge 22 ans
Profession employé
Lieu de naissance Ispaster (Biskaye)
Domicile 15 Passage du Ramey IV
A habité Barcelone, Pays Basque, Paris
Voyage à
Service militaire auxiliaire
Domicile des parents Ispaster (Biskaye)
Patrie du père Ispaster
- de la mère Liquitio
Enregistrement
Date 14 juin 1927
Lieu Archives de la Parole
Nature du sujet Improvisation
Langue Basque. Espagnol. Français.
Dialecte Biscaye
Appareil Pathé
Diaphragme 8
Pavillon n°1
Ingénieur Pernot
Grabatua
Deitura Acordagoicoechea
Izena Juan
Sexua maskulinoa
Adina 22 urte
Lanbidea langile
Sorlekua Ispaster (Bizkaia)
Helbidea 15 Passage du Ramey IV
Bizileku ohia(k) Bartzelona, Euskal Herria, Paris
Bidaiak
Zerbitzu militarra laguntzaile
Burasoen bizilekua Ispaster (Bizkaia)
Aitaren sorterria Ispaster
Amaren - Lekeitio
Grabaketa
Eguna 1927ko ekainaren 14a
Tokia Mintzoaren artxiboak
Gaia Bat-bateko
Hizkuntza Euskara. Gaztelera. Frantsesa.
Euskalkia Bizkaia
Tresna Pathé
Diafragma 8
Pabiloia 1.
Ingeniaria Pernot
-
Texte
Le diseur est né à Ispaster. Il y est resté jusqu’à l’âge de 14 ans. Il est ensuite allé en Pays Basque français, à Hasparren (Basses-Pyrénées), au collège (1 ans ½). Puis à Barcelone, où il a étudié l’espagnol qu’il comprenait un peu, mais ne parlait pas (2 ans ½). Retour à Ispaster (4 ou 5 ans). Venu à Paris, où il est employé de banque. -
Testua
Hizlaria Ispasterren sortu zen. Han egon zen 14 urte bete arte. Gero Ipar Euskal Herrira joan zen, Hazparnera (Behe-Pirinioak), kolegiora (1 urte ½). Gero, Bartzelonara, non pixka bat ulertzen zuen baina hitz egiten ez zuen gaztelania ikasi zuen (2 urte ½). Ispasterrera itzuli (4 edo 5 urte). Parisera etorria, non bankuko enplegatua den.
Dokumentu osoa Gallica-n ikus: [Archives de la parole]. , Sermon en basque souletin ; Le barde Etchahun et le barde Otchaldé : chant populaire [en] basque souletin ; Urzo churia : chant populaire [en] basque souletin / Hubert Pernot, éd. ; M. l'abbé Jean Larrasquet-Priora, chant 1927.
Ikus Mintzoaren artxiboei buruzko beste artikuluak Bilketan:
- Bi euskal kantu XX. mende hastapenean grabatuak
- Prediku bat eta bi kantu zubereraz, 1927an grabatuak